Acerola
- wiśnia z
Barbados
Nazywana też:
Malpigia granatolistna (Malpighia glabra L.), nadgwiazdka
granatolistna.
Gdyby piraci z
Karibów zabierali z sobą Acerolę na wyprawy morskie zamiast beczek
pełnych rumu z pewnością nie mieliby szkorbutu. To właśnie z
Wysp Karaibskich pochodzi Acerola. Historycy podejrzewają, iż to
mieszkańcy wysp karaibskich roznieśli nasiona Aceroli podczas
podróży między wyspami korzystając z jej dobroczynnego działania
jeszcze przed Kolumbem.
Ciepły klimat,
dużo słońca i wody pozwoliły Aceroli wytworzyć w małych,
podobnych do naszych polskich wiśni, owocach największe bogactwo
substancji przeciwrodnikowych a szczególnie wysoko wchłanialnej
witaminy C. Indianie z powodzeniem stosowali Acerolę do tamowania
krwotoków i wzmocnienia naczyń krwionośnych i serca. W ich ocenie
zjedzenie 2-3 razy w ciągu dnia 20-25 dkg dojrzałych owoców
aceroli albo wypicie świeżego soku zmniejsza wysoką gorączkę i
wyleczy nawet dezynterię. Spożywali Acerolę najczęściej na
surowo ze skórką wyrzucając pestki.
Powszechnie
doceniono Acerolę dopiero w połowie XX wieku po opublikowaniu
pierwszych wyników badań potwierdzających niespotykanie wysokązawartość antyoksydantów, szczególnie witaminy C w owocachAceroli.
Acerola stała się popularna jak
wiele egzotycznych owoców, których dobroczynne działanie
doceniane jest w fitoterapii.
Acerola w naturalnych warunkach
ciepłego klimatu to kilkumetrowej wysokości krzew zielony cały rok
o owalnych ciemnozielonych liściach i różowych kwiatach z pięcioma
wyróżniającymi się płatkami. Hodowana w chłodniejszym klimacie
okresowo może gubić liście i mniej owocuje. W ciepłym klimacie
acerola zakwita i owocuje cały czas. Po każdym kwitnieniu w ok. 3-4
tygodnie dojrzewają owoce podobne do wiśni lub czereśni z kilkoma
podłużnymi bruzdkami. Mają delikatną, czerwoną skórkę. Mają
bardzo soczysty miąższ i 3 pestki. W naturalnym środowisku
kilkuletni krzak daje ok 15-30 kg owoców rocznie. Starsze rośliny
owocuję jeszcze więcej. Tak więc hodowla aceroli w ciepłym
klimacie jest bardzo opłacalna. Puerto Rico owoc ten przedstawia tak
dużą wartość, że specjalnymi przepisami reguluje się nawet
eksport sadzonek. Obecnie uprawiana jest w Brazylii, na Florydzie, w
Teksasie, Australii i w gorących rejonach Afryki i Azji.
Ze świeżego soku wiśni Aceroli
przyrządza się galaretki i syropy, które poleca się dodawać do
potraw lub odżywek dla dorosłych i dla dzieci w celu wzbogacenia
diety większą dawkę dobrze wchłanialnej witaminy C, także do
soków z innych owoców. Przetworzona wiania acerola ciemnieje,
uzyskuje brunatnoczerwoną barwę. Z soku przygotowywany jest także
proszek wykorzystywany do produkcji tabletek z witaminą C.
Jakie składniki najcenniejsze dla zdrowi zawiera owoc wiśni Aceroli.
Niespotykana w innych owocach zawartość
składników antyoksydacyjnych to podstawowa zaleta owoców wiśni
Aceroli.
Najcenniejszym składnikiem owoców
jest witamina C. Badania potwierdzają, że Acerola ma najwięcej ze
wszystkich znanych owoców naturalnej, łatwoprzyswajalnej witaminy C
: od 1000 do 4500 mg na100 g świeżych owoców bez pestek, to jest
około 3% . Najwięcej kwasu askorbinowego (witaminy C) zawierają
owoce po 15 dniach od kwitnienia (jeszcze niedojrzałe), gdy
dojrzeją, zawartość witaminy C spada o 40%. Drzewa wiśni Aceroli
rosnące w cieniu mają w owocach mniej witaminy C. Znaczenie ma
także pora roku i rejon uprawy. Z badań wynika, że wiśnia Acerola
zawiera ok. 90 razy więcej witaminy C w porównaniu np. z
pomarańczą. Jeden owoc wiśni aceroli o wadze ok. 4,5 g ma tyle
naturalnego kwasu askorbinowego co kilogram cytryn. Podobnie jest w
porównaniu z czarną porzeczką, uznaną za bogate źródło
naturalnej, łatwo wchłanialnej witaminy C. Wiśnia Acerola zawiera
ponad 10 razy więcej witaminy C niż czarna porzeczka. Również
aktywność przeciwrodnikowa soku z wiśni Aceroli jest znacznie
wyższa w porównaniu z innymi owocami
Inne cenne składniki owoców wiśni
aceroli
- a flawonoidy m. in. 3-ramnozyd kwercetyny
- fosfor,
- wapń
- i żelazo,
- prowitaminę A,
- witaminę E
- witaminy z grupy B (tiaminę, ryboflawinę B2, niacynę)
- witamina PP,
- 17 karotenoidów, wśród których największą część stanowił β-karoten, (w granicach 371-1881 mg/100 g),
- antocyjany: malwidyno-3,5-diglukozyd, cyjanidyno-3-ramnozyd, pelargonidin-3-ramnozyd,
Nie
wszyscy wiedzą, że ludzki organizm nie gromadzi w żadnych
zapasowych zbiornikach witaminy C. Każdy jej nadmiar jest wydalany,
więc nie pomoże łykanie nadmiaru tabletek. Zresztą forma tabletki
wcale nie gwarantuje dobrego wchłaniania tak podanych witamin. Do
tego monotonna dieta, często fast food zawiera bardzo mało witaminy
C. Nie pamiętamy też takiej choroby jak szkorbut, w efekcie której
pozornie zdrowi i odżywieni lidzie tracili zęby i zapadali na różne
choroby (tracili odporność). Była to przecież nagminna choroba
marynarzy, którzy w długich podróżach nie mogli spożywać
świeżych owoców.
Objawy
niedoboru witaminy C:
- ogólne osłabienie organizmu
- spadająca odporność na zakażenia i choroby
- osłabienie kondycji fizycznej
- problemy z zasypianiem
- zły nastrój, nawet depresja
- słabnący apetyt
- słabnąca koncentracja
- nadmierne odczuwanie bólu
- bóle w stawach i mięśniach
- próchnica nazębna
- przyspieszone starzenie się skóry
- anemia
- kruchość naczyń krwionośnych
Zastosowanie owoców wiśni Aceroli.
Dzięki zawartości dużej ilości wymienionych wyżej składników owoce Aceroli ogólnie wzmacniają i przeciwdziałają procesom starzenia. Mogą je spożywać zarówno dorośli, jak i dzieci.
W ludowej medycynie świeże owoce i
sok z Aceroli stosowano w leczeniu:
- anemii,
- ospy
wietrznej,
- w
dolegliwościach wątroby,
- w
dolegliwościach płuc,
- wspomaganiu
układu odpornościowego,
- przeciwdziałaniu objawom
przeziębienia,
- zapobieganiu chorobom wieku podeszłego,
- dyzenterii (czerwonki), biegunki.
- wzmacniają układu odpornościowy przez zwiększoną produkcje przeciwciał,
- oczyszczają organizm z toksyn,
- działają moczopędnie,
- wzmacniają naczynia krwionośne zmniejszając skłonność
do krwawień i wysięków (siniaków),
- zmniejsz skłonność do odkładania się cholesterolu w
naczyniach krwionośnych dzięki czemu zmniejsza skłonność do
miażdżycy,
- przeciwdziała nowotworom przez neutralizowanie wolnych rodników, które przyczyniają się do uszkadzania materiału genetycznego i zmian w DNA i RNA.
- zapobiega procesom starzenia się, co widoczne jest w kondycji wszystkich organów wewnętrznych a także skóry poprzez wymiatanie wolnych rodników,
- poprawia ogólną kondycje i samopoczucie,
- przeciwdziała podatności na zakażenia wirusowe,
- zapobiegając zaćmie i degeneracji siatkówki oka,
- przyczynia się do obniżenia ciśnienia tętniczego, prowadząc do rozszerzenia naczyń krwionośnych przez co zapobiega zawałom serca,
- chroni organizm przed
wchłanianiem dymu z papierosów i zanieczyszczenia środowiska –
obniża natężenie stresu oksydacyjnego, czyli ataku wolnych
rodników tlenowych,
- wspomaga naturalną produkcję kolagenu, przez co wzmacnia
naczynia krwionośne, chrząstek, dziąseł, zębów, kości i
skóry,
- pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego,
- przyczynia się do zmniejszenia się uczucia zmęczenia i znużenia,
- zwiększa przyswajanie żelaza.
Najlepiej byłoby spożywać owoce wiśni Aceroli w postaci świeżych owoców. Owoce mają ciekawy, orzeźwiający smak. Są chętnie jadane przez dzieci, pomimo że niektóre dzikie odmiany są naprawdę kwaśne. Ze względu na delikatną strukturę miąższu dojrzałe owoce źle znoszą warunki przechowywania i transportu. Dlatego wymagają szybkiego przetworzenia na soki, różnorodne desery, galaretki, lody, dżemy, kompoty, mrożone koncentraty lub preparaty sproszkowane do produkcji tabletek.
Skoncentrowany sok dodaje się do różnych napojów, zwiększając ich wartość odżywczą. Sok z Aceroli często bywa dodawany do odżywek witaminowych dla niemowląt i małych dzieci. Z kolei suchy proszek jest wykorzystywany jako źródło naturalnej witaminy C w suplementach diety. Do najlepszych, łatwo wchłanialnych i łatwych do podania w postaci soku należą koncentraty Beatwell firmy Vivetia. Można je kupić w sklepie internetowym lub w sieci Organic Farma Zdrowia.
Jak hodować Acerolę?
W polskich warunkach klimatycznych Acerolę można hodować tylko w oranżerii. Ginie w temperaturze – 2 °C. Najlepsza temperatura, to ok. 12°C. Acerola toleruje różne rodzaje podłoża, pod warunkiem, że jest ono dobrze przepuszczalne. Zbyt mokre prowadzi do gnicia korzeni. Jednocześnie Acerola również źle znosi przesuszenie. Bardzo lubi słońce lub półcień. Światło pobudza kwitnienie. Z Aceroli można wyhodować bonsai. Nadaje się do formowania i przycinania. W warunkach sztucznych kwitnie i owocuje. Acerolę można rozmnażać z nasion i sadzonek. Kiełkują przeważnie po 10-12 dniach. Siewki wysokości 4-5cm przesadzamy do osobnych pojemników średnicy 7-8 cm. Rośliny uprawiane z nasion osiągają wysokość 3 m i pierwszy raz owocują przed upływem 3 lat.
Sadzonki Aceroli należy wspomagać ukorzeniaczem i umieścić w podłożu zawierającym dużo wermikulitu lub piasku. Zapewniamy wilgoć i rozproszone światło. Ukorzeniają się po około 6 tygodniach.
Życzymy udanych plonów i zdrowia.